Ἀμύντας

Είδος Ονόματος: 
Ανθρωπωνύμιο
Φύλο: 
Αρσενικό
Παράλληλοι τύποι: 

Amyntas (αυτοκρ. περ., Κάτω Ιταλία), Ἀμύτας (2ος αι. μ.Χ., Λυδία)

Χρονολόγηση: 
6ος αι. π.Χ.
5ος αι. π.Χ.
4ος αι. π.Χ.
3ος αι. π.Χ.
2ος αι. π.Χ.
1ος αι. π.Χ.
1ος αι. μ.Χ.
2ος αι. μ.Χ.
3ος αι. μ.Χ.
5ος-4ος αι. π.Χ.
4ος-3ος αι. π.Χ.
2ος-1ος αι. π.Χ.
1ος-2ος αι. μ.Χ.
2ος-3ος αι. μ.Χ.
5ος/4ος αι. π.Χ.
4ος/3ος αι. π.Χ.
3ος/2ος αι. π.Χ.
1ος/2ος αι. μ.Χ.
Πηγές/τεκμήρια: 

(1) Μακεδονία  π. 565-495 π.Χ., RE (10) (2) Μακεδονία 5ος αι. π.Χ., RE (11)  (3) Μακεδονία 5ος αι. π.Χ., RE Supplbd. 4 (20a) (4) Μακεδονία π. 435-369 π.Χ., RE (14) (5) Μακεδονία 429 π.Χ., RE (12) (6) Μακεδονία 413-399 π. Αριστοτέλης, Πολιτικά 1311b.14 (7) Μακεδονία 4ος αι. π.Χ., Αρριανός, Ανάβ. 1.14.2 (8) Μακεδονία  4ος αι. π.Χ., Αρριανός, Ανάβ. 1.29.3· 3.5.5 (9) Μακεδονία 4ος αι. π.Χ., Αρριανός, Ανάβ. 4.13.3 (10) Μακεδονία 4ος αι. π.Χ., IEph 1419  (11) Μακεδονία 4ος αι. π.Χ., Δίδυμος στον Δημοσθένη col. 13.2  (12) Μακεδονία ;394 π.Χ., RE (13) (13) Μακεδονία 5ος/4ος αι. π.Χ., Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 12.43 (14) Μακεδονία π. 365-336 π.Χ., IG VII.3055.7 (= SEG XLIV 414· Πετράκος 1997, αρ. 1 (RE (15)· Berve 61) (15) Μακεδονία 338-336, FGrH 135-6 F 20· Ιουστίνος 9.5.8 (RE (19)) (16) Μακεδονία π. 365-333 π.Χ., Αρριανός, Ανάβ. 1.17.9, 1.25.3, 2.6.3, 2.13.2-3· Κούρτιος 3.11.18, 4.1. 27-33· Διόδωρος 17.48,.2-5· IG VII.4250.5· SIG3 258· Πετράκος 1997, αρ. 2 (RE (16)· Berve 58) (17) Μακεδονία ;359-357 π.Χ., SEG XXXVIII 662.11 (18) Μακεδονία 4ος αι. π.Χ., FGrH 122 (RE (22)) (19) Μακεδονία 335 π.Χ., Αρριανός, Ανάβ. 1.7.1 (RE Supplbd. 4 (5a)· Berve 62)  (20) Μακεδονία 334 π.Χ., Αρριανός, Ανάβ. 1.12.7· 1.14.1, 6·  1.20.10· 1.28.4 (RE 5· Berve 59) (21) Μακεδονία 331 π.Χ., Κούρτιος 5.2.5  (22) Μακεδονία 330 π.Χ., Κούρτιος  6.7.15· 11.38 (= Berve 64) (23) Μακεδονία 330 π.Χ., Κούρτιος 6.9.28 (= Berve 65) (24) Μακεδονία < Αθήνα ελλην. περ., CIA III 3623 (πρβ. Mus. Helv. 1993, σ. 52) (25) Μακεδονία < Δήλος ;313 π.Χ., IG XI.2. 135.38· IG XI.2.145.47· IG XI.2.154B.24-25  (26) Μακεδονία 301 π.Χ., RE (6) (27) Μακεδονία < Σμύρνη 3ος αι. π.Χ., ISmyrna 183 (28) Μακεδονία < Αίγυπτος 256 π.Χ., PCZ 59127.2, 6 (29) Μακεδονία < Αίγυπτος 243 π.Χ., PSI 389.9  (30) Μακεδονία < Εύβοια 3ος/2ος αι. π.Χ., IG XII Suppl. σ. 190 αρ. 634 (31) Μακεδονία 3ος/2ος αι. π.Χ., La'da 2002 (32) Μακεδονία < Αίγυπτος 223 π.Χ., PTeb 815 απόσ. 2 recto II, 24 (33-34) Μακεδονία < Αίγυπτος ;219 π.Χ., PUG III 104.21, 22  (35) Μακεδονία < Αίγυπτος 192 π.Χ., PTeb 816.44 (36) Μακεδονία 1ος αι. π.Χ., ΑΔ 11 (1927-1928), 58-59 αρ. 5.4-5 (πρβ. SEG XXXI 582)(37) Μακεδονία (Βοττιαία-Αιγές) < Ιωνία πριν από 3ος αι. π.Χ., IMM 10.11 (38) < Θεσσαλία π. 266 π.Χ., IG XII.9.1187.30 (39) ;2ος αι. π.Χ., SEG XXXVIII 721 (40) Μακεδονία (Βοττιαία-Άλωρος) 328-325 π.Χ., Αρριανός, Ανάβ. 4.17.3· 4.22.3·  Κούρτιος 8.2.14-15·  9.7· Διόδωρος 18.3.3· Ιουστίνος 13.4.23· πρβ. Αρριανός Μετά Αλέξ., FGH 156 F 9.35 (RE 18·  Berve 60) (41) Μακεδονία (Βοττιαία-Βέροια) μέσα 3ου αι. π.Χ., Αρβανιτόπουλος 1909, αρ. 82  (42-43) 223 π.Χ., ΕΚΜ 1, Βέροια 4.30, 31 (44) πριν το 167 π.Χ., ΕΚΜ 1, Βέροια 1A.3, 17 (45) 2ος αι. π.Χ., ΕΚΜ 1, Βέροια 141.18 (46-47) 2ος αι. π.Χ., ΕΚΜ 1, Βέροια 158 (48) 2ος αι. π.Χ., ΕΚΜ 1, Βέροια 155  (49-50) 122 π.Χ., ΕΚΜ 1, Βέροια 134.6, 10 (51) 1ος αι. μ.Χ., ΕΚΜ 1, Βέροια 103.9 (52) 69-84 μ.Χ., ΕΚΜ 1, Βέροια 61.3 (53) 1ος/2ος αι. μ.Χ., ΕΚΜ 1, Βέροια 40.3-4 (54) 2ος αι. μ.Χ., ΕΚΜ 1, Βέροια 119.3 (55) 2ος αι. μ.Χ.,  ΕΚΜ 1, Βέροια 243 (56) 203 μ.Χ., ILeukopetra 47.3 (57) ;4ος αι. π.Χ., ΕΚΜ 1, Βέροια 498 (58) Μακεδονία (Βοττιαία-Βέροια;) 178 π.Χ., SGDI 2071.8 (59) 4ος αι. π.Χ., ΕΚΜ 1, Βέροια 510 (60) Μακεδονία (Βοττιαία-Μίεζα) 321 π.Χ., Αρριανός, Μετά Αλέξ.,  FGH 156 F 9.38· IG ΙΙ2.386 (RE 20·  Berve 56) (61) Μακεδονία (Βοττιαία-Μίεζα) 1ος αι. μ.Χ., Δήμιτσας 1896, αρ. 18 (= 291) (62) Μακεδονία (Βοττιαία-Πέλλα) < Αίγινα 4ος αι. π.Χ., IG IV.1.103 (63) 3ος αι. π.Χ., ΑΔ 16 (1960) Μελ. σ. 82 (64) < Θέρμον 263 π.Χ., IG IX.12.1.17.69 (65) Μακεδονία (Βοττιαία-Τύρισσα;) αρχές 4ου αι. π.Χ., SEG XLIII 446 (66) Μακεδονία (Δερρίοπος-Στύβερρα) 74 μ.Χ., IG Χ.2.2.326.41 (67) 87 μ.Χ., IG Χ.2.2.325.73 (68-69) Μακεδονία (Ελίμεια-Αιανή) ;3ος αι. μ.Χ., EAM 24b (70) Μακεδονία (Ελίμεια-σημ. Κοζάνη) αυτοκρ. περ., EAM 21 (71-72) Μακεδονία (Ελίμεια-σημ. Πετρανά) 2ος-3ος αι. μ.Χ., EAM 72 (73) Μακεδονία (Ελίμεια-σημ. Βελβενδός) 1ος-2ος αι. μ.Χ., EAM 78.4 (74) Μακεδονία (Ελίμεια-σημ. Ξηρολίμνη) 2ος αι. π.Χ., Τουλουμάκος & Σβέρκος 2001, 61 αρ. 7 (= SEG XLIX 846) (75) Μακεδονία (Εορδαία-σημ. Εξοχή) 223 μ.Χ., SEG XLVI 745.9 (76) Μακεδονία (Εορδαία-Κορμέσται) 2ος αι. π.Χ., EAM 88  (77) Μακεδονία (Εορδαία-σημ. Ρυάκι) 2ος-1ος αι. π.Χ., EAM 121 (78) 1oς-2ος αι. μ.Χ., EAM 96 (79) Μακεδονία (Ηδωνίδα-Αμφίπολη) 4ος-3ος αι. π.Χ., ΠΑΕ 1956, 142 πίν. 47c  (80) 4ος/3ος αι. π.Χ., SEG XXXV 708 (= CEG II 724· Λαζαρίδης 1997, 111 εικ. 80) (81) ελλην. περ., Δήμιτσας 1896, αρ. 851 (82) Μακεδονία (Ηδωνίδα-Αμφίπολη;) 3ος αι. π.Χ., SEG XXIV 609 (= XLIII 372) (83) Μακεδονία (Λυγκηστίδα) 331 π.Χ., Κούρτιος 5.2.5 (Berve 63) (84) Μακεδονία (Λυγκηστίδα-Ηράκλεια) 2ος-3ος αι. μ.Χ., IG X.2.2.25 (85) Μακεδονία (Μυγδονία-Απολλωνία) 2ος αι. π.Χ., SEG XLIV 508 (86) Μακεδονία (Μυγδονία-Θεσσαλονίκη) αυτοκρ. περ., SEG XLVII 963 (87) 1ος αι. μ.Χ., IG Χ.2.1.6 (πρβ. Tyche 10 (1995) πίν.  6) (88) 1ος-2ος αι. μ.Χ., IG Χ.2.1.243II.11 (89) αρχές 1ου αι. μ.Χ., IG Χ.2.1.68.6, 10· IG Χ.2.1.69.5, 10 (90) Μακεδονία (Μυγδονία-Λητή) αρχές 4ου αι. π.Χ., Hatzopoulos 1996, 2ος τόμ., 93-94 αρ. 79.2 (91) πριν από 2ος αι. π.Χ., SEG XLVI 764.6 (92) 117 π.Χ., Syll3 700.51 (93) Μακεδονία (Ορεστίδα-Βαττυναίοι) 192 μ.Χ., EAM 186I.49 (94) Μακεδονία (Πιερία-Πύδνα) 4ος αι. π.Χ., GRBS 43 (2002-2003), 119 αρ. 5.7 (95) Μακεδονία (Σιντική-Παρθικόπολις) 2ος-3ος αι. μ.Χ., IGB IV 2291.1, 6 (96) Μακεδονία (Τυμφαία) π. 365-330 π.Χ., πολλές γραμματειακές μαρτυρίες σε Αρριανό, Διόδωρο (RE 17· Berve 57) (97) Μακεδονία (Χαλκιδική-Αντιγόνεια;) ελλην. περ.;, Hatzopoulos 1996, 1ος τόμ., 203 σημ. 8 (98) Μακεδονία; 330 π.Χ., Κούρτιος 6.9.28 (Berve 65) (99) Μακεδονία; < Αίγυπτος 3ος αι. π.Χ., PPetr II 30b.20

Συνολικός αριθμός εμφανίσεων (προσώπων) σε όλο το LGPN: 
382
Βιβλιογραφία: 

LGPN  IV. Για γλωσσικά κ. ά. Hoffmann 1906 (133, 156, 165, 176, 179, 192, 201, 202, 224, 227)· Kalleris 1954 & 1976 [1988], 291, 292, 293, 297, 320, 321, 322, 492, 597· Hatzopoulos 2000. Για την προσωπογραφία βλ. Tataki 1988, αρ. 162, 164, 165, 166, 167, 168, 709, 1000, 1064· Tataki 1998, 39 αρ. 4, 5· 44 αρ. 1· 75 αρ. 9· 123 αρ. 2· 149 αρ. 10,  11· 201 αρ. 3, 4· 211 αρ. 2· 234 αρ. 99, 100, 101, 102· 235 αρ. 103, 104, 105, 106, 107, 108· 236 αρ. 109, 110, 111, 113, 114· 237 αρ. 115, 116, 117, 118, 119· 238 αρ. 120, 121, 122, 123, 124, 125, 126, 127· La'da 2002, E1487,  E1592, E1742, E1810 

Σχόλια: 

Δυναστικό μακεδονικό ανθρωπωνύμιο ελληνικής ετυμολογίας και πανελλήνιας διάδοσης (κατά την ελληνιστική και αυτοκρατορική περίοδο). Πρωιμότερη βέβαιη μαρτυρία στην Κόρινθο 7ο/6ο αι. π.Χ. Τελευταίες μαρτυρίες τον 3ο αι. μ.Χ. σε Μακεδονία, Εύβοια, Λυδία και Κιμμερικό Βόσπορο.Ο Hoffmann (1906, 133) υποστηρίζει ότι η παρουσία του τύπου Ἀμύντης σε επιγραφική μαρτυρία του τέλους του 5ου αι. αποτελεί την πιο σαφή απόδειξη ότι πρόκειται για προμακεδονικό ελληνικό όνομα, το οποίο διαδόθηκε ευρέως, με τη διαλεκτική του μορφή, κατά την ελληνιστική περίοδο. O Κalleris (1954, 291-293, 321-323· 1976, 492) επισημαίνει την ελληνική προέλευση του ονόματος και τον επιχώριο χαρακτήρα του, την αιολοδωρική κατάληξη -ας και την πανελλήνια διάδοσή του κατά την ελληνιστική περίοδο. Και οι δύο αναφέρουν την παραλλαγή Ἀμύντωρ. Ο Hatzopoulos (2000) το κατατάσσει στα μακεδονικά ελληνικής ετυμολογίας. Για γλωσσικά, βλ. και Παπανικολάου (2012, 150, 153, 229, 231), η οποία σχολιάζει και την παραλλαγή Ἀμύντωρ. Στο (1) ο Αμύντας Α, βασιλιάς της Μακεδονίας, γιος του Αλκέτα Α΄o.Πρβ. ΕΚΜ 155, Ζώπυρος Ἀμύντου: "Το χαρακτηριστικά μακεδονικό όνομα Ἀμύντας απαντά συχνά στη Βέροια (βλ. ευρετήριο και μαρτ. ε') και γενικά στη Μακεδονία (πρβλ. Tataki 1988, 337)".ΕΚΜ 158, Ἀμύντας Πευκολάου: "Τα ανθρωπωνύμια Ἀμύντας και Πευκόλαος είναι χαρακτηριστικά μακεδονικά. Το Πευκόλαος εμφανίζεται για πρώτη φορά στη Βέροια, αλλά μαρτυρείται στις γειτονικές Αιγεές και μνημονεύεται σε φιλολογικές πηγές (βλ. Σαατσόγλου-Παλιαδέλη, Μνημεία 157, αρ. κατ. 20 και 282, αρ. 60)."