Οι λατρείες των θεών και των ηρώων στην Άνω Μακεδονία κατά την αρχαιότητα (Ελίμεια, Εορδαία, Ορεστίδα, Λυγκηστίδα)

Η εργασία αυτή παρουσιάζει και αναλύει τις λατρείες των θεών και των ηρώων στην Άνω Μακεδονία κατά την αρχαιότητα με εξαίρεση την αυτοκρατορική λατρεία, η οποία αποτελεί ένα ιδιαίτερο θρησκευτικό φαινόμενο του ρωμαϊκού κόσμου. Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκαν και αξιοποιήθηκαν οι εως σήμερα γνωστές μαρτυρίες από τον χώρο της δυτικής Μακεδονίας (και  της Π.Γ.Δ.Μ). Σε αυτόν τον γεωγραφικό χώρο, γνωστό ως Άνω Μακεδονία από τις αρχαίες πηγές, λατρεύονται οι Ολύμπιοι θεοί, θεότητες ξένης προέλευσης, προγονικοί ήρωες και προσωποποιημένες έννοιες. Η μελέτη στηρίχθηκε σε έναν κατάλογο μαρτυριών κατά θεότητες, όπου προτάσσονται οι Ολύμπιοι θεοί και ακολουθούν άλλοι θεοί και ήρωες : η Εν(ν)οδία, η Εκάτη, η Πασικράτα, ο Πλούτων, η Εστία, ο Ασκληπιός, ο Ηρακλής, ο Παν, οι Νύμφες, μία Ποτάμια θεότητα, Θεοί επήκοοι, ο Αλέξανδρος, ο Ηρωας ιππέας, προσωποποιήσεις και θεότητες ανατολικής προέλευσης. Στη συνέχεια εξετάζονται στοιχείο για τα ιερά και τους χώρους λατρείας. Οι μαρτυρίες ταξινομούνται κατά περιοχές εντός του χώρου της Άνω Μακεδονίας : Ελίμεια, Εορδαία, Ορεστίδα, Λυγκηστίδα. Τα στοιχεία προέρχονται από χώρους-κτίρια, νομισματικούς τύπους, γλυπτά, επιγραφές, πήλινα και χάλκινα ειδώλια και μικροαντικείμενα εντός των συμφραζόμενων τους. Η έρευνα και παρουσίαση των λατρειών του άκρου βορειδυτικού τμήματος της Μακεδονίας συμπληρώνει την εικόνα για τις θρησκευτικές αντιλήψεις των κατοίκων του βορειοελλαδικού χώρου, όπως αυτές διαμορφώνονται κατά τους ελληνιστικούς και κυρίως κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους